Ruh sağlığı ile ilgili yaşanan sağlık problemleri insanların yaşamını derinden etkilediği için tedavisinin ihmal edilmemesi gerekir. Günümüzde yaşam koşulları sadece ülkemizde değil, dünyada da büyük bir hızla değişmekte, bu hızlı değişim ise psikolojik rahatsızlıkları tetiklemektedir. Psikolojik hastalıkların tedavisinin ihmal edilmesi halinde bu hastalıklar hızla ilerlemekte ve yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir.
Psikolojik hastalıkların tanısı, tedavisi ve takibi psikiyatri kliniklerinde yapılmakta olup, psikiyatr ve psikologlar ise psikolojik hastalıkların tedavi sürecinde başrolü üstlenmektedir. Psikiyatrik hastalıkların tanı ve tedavisinde ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemleri olmak üzere iki farklı temel tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Psikiyatrik hastalıkların tedavi süreci belirlenirken göz önünde bulundurulan faktörler arasında hastanın sosyal ve fizyolojik durumu, psikolojik rahatsızlığın türü, hastanın yaşam tarzı başı çekmektedir.
Psikiyatrik Tedavinin Amacı Nedir?
Ruhsal hastalık ve problemlerin tanı ve tedavisi ile ilgilenen tıp dalına psikiyatri denilmektedir. Psikiyatrik tedavi ile ruh sağlığının korunması, ruhsal hastalık ve problemlerin tedavi edilmesi amaçlanmaktadır. Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde elde edilen sonucun uygulanan tedavi yöntemlerinin yanı sıra hastanın tedavi sürecine olan motivasyonuna bağlı olduğu da bilinmektedir. Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde alınan iyi sonuçlarda hasta ve tedavi ekibi arasındaki iletişim ve güven ilişkisi oldukça etkili olmaktadır.
Psikiyatri kliniklerinde psikolojik hastalıkların tedavi süreci yürütülürken tedavi ekibinde psikolojik danışmanlar, psikologlar, psikiyatrlar ve hemşireler koordineli şekilde çalışarak hastanın ruhsal sağlığına kavuşması için gayret sarf etmektedir.
Ruhsal hastalıklar tedavi edilirken tedavi yönteminin kişiye özel şekillendirilmiş olması önemlidir. Çünkü her insanın biyolojik ve genetik yapısı, sosyal çevre koşulları, kişilik özellikleri ve yaşam tarzı birbirinden farklıdır. Psikolojik rahatsızlıkların tedavi planı yapılandırılırken bu farklılıkların göz önünde bulundurulması zorunludur. Ayrıca psikiyatrik hastalıkların tanı ve tedavisinin ne kadar süreceği ile ilgili net bir cevap vermek, tedavi sürecinden alınacak yanıtın kişiden kişiye farklılık göstermesinden dolayı mümkün değildir. Psikiyatrik hastalıklarda hastalığın süresinin yanı sıra şiddetini hastanın biyolojik ve genetik yapısı, tedaviye olan motivasyonu, kişilik özellikleri, sosyal desteği ve sosyal çevre koşulları gibi birçok faktör etkilemektedir.
Psikiyatrik Hastalıkların Tanısında Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
İnsanların duygu, düşünce ve davranışlarında görülen problemlerin yaşam kalitesini, aile yaşantısını, mesleki verimliliğini ve başarısını ve sosyal yaşantısını olumsuz etkilemesine psikolojik rahatsızlık, diğer bir deyişle ruhsal hastalık denilmektedir. Ruhsal hastalıkların tedavi edilmesi ve ruh sağlığının korunması hastanın yaşam kalitesini yükseltmekte ve sağlıklı bir yaşam sürmesini desteklemektedir.
Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde problemin doğru tanımlanarak tanının doğru konması oldukça önemlidir. Hastalığın neden kaynaklandığı tespit edildikten sonra tedavi sürecinin planlaması yapılmalıdır.
Psikiyatrik hastalıkların tanısının konulmasında kullanılan en önemli araç psikiyatrist muayenesi ile sağlanan klinik görüşmelerdir.
Psikiyatrik hastalıkların tanısının konmasına yardımcı olan ve tedavi sürecini destekleyen tanısal yöntemlerin bazıları ise şöyle sıralanabilir:
- Ölçekler, Nöropsikolojik ve Psikometrik Testler
- İdrar, kan testleri gibi mikrobiyolojik ve biyokimyasal incelemeler
- Genetik yapının incelenmesi
- BT (Bilgisayarlı tomografi), MR ve PET gibi beyin görüntüleme teknikleri
Psikiyatrik Hastalıkların Tedavisinde Hangi Tedavi Yöntemleri Kullanılır?
Psikiyatrik hastalıkların tedavisindeki yöntemler hastadan hastaya değiştiği gibi psikiyatrik hastalığa konulan tanıya göre de değişmektedir. Psikiyatrik hastalıkların tedavisi için hizmet veren kliniklerde bilimsel olarak etkisi kanıtlanmış pek çok tedavi yöntemi uygulanmakta olup, hangi tedavi yönteminin uygulanacağına hastaya göre karar verilmekte ve tedavi protokolleri belirlenen tedavi planı üzerinden yapılmaktadır.
Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde en sık kullanılan yöntemler arasında ilaç tedavileri ve çeşitli psikoterapi yöntemleri, TMS, EKT-elektrokonvulzif gibi psikosomatik tedavi yöntemleri başı çekmektedir. Hastaya psikiyatrik tedavi uygulanırken hasta tedaviyi ya ayakta görmekte ya da bir psikiyatri kliniğine yatarak görmektedir.
Psikiyatrik Hastalığın Ayakta Tedavisi
Psikiyatrik hastalık ayakta tedavi edilecekse hastanın bir psikiyatri kliniğinde yaşamına devam etmesine gerek kalmaz. Ayaktan tedavi yönteminde hastalar haftanın belirlenen günlerinde tedavi gördükleri psikiyatri kliniğini ya da terapistlerinin özel muayenehanelerini ziyaret ederek tedavi görürler. Ayaktan tedavi yönteminde çok sayıda farklı ruhsal hastalık tedavi seçenekleriyle tedavi edilebilmektedir. Bu tedavi seçenekleri ise şöyledir;
- İlaç tedavileri
- Bireysel psikoterapi
- Grup terapisi
- Aile ve çift terapileri
- TMS, EKT-elektrokonvulzif gibi psikosomatik tedavi yöntemleri
- Destek grupları
Psikiyatrik Hastalıkların Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Hastanın yaşadığı sorunların belirlenmesinin ardından olması halinde ruhsal bozuklukları tanımlanır ve bu doğrultuda hastaya en uygun tedavi stratejileri belirlenir. Hastanın özellikleri dikkate alınarak planlanan bir tedavi protokolünün takibine başlanır. Bu tedavi protokolü her hastaya özel olarak hazırlanır ve hastaların uygulanan tedaviye yanıt verme süresi birçok nedene bağlı olduğu için tedavinin ne kadar süreceği çok değişkenlik göstermektedir.
Psikiyatrik hastalıklarda iyileşme biraz motivasyon gerektirdiği için tedavi süresince hekimle yapılacak işbirliği oldukça verimli olmaktadır. Tedavinin erken durdurulmasından ve uygulanan tedaviden fayda elde edilemediği için hekimin değiştirilmesinden hasta zarar görecektir. Psikiyatrik hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçların süresi ise hastanın durumu dikkate alınarak hekimin yapacağı değerlendirmeye göre belirlenir.
Psikoterapi yöntemiyle yapılan tedavinin etki süresi ilaç tedavisi ile kıyaslandığı zaman daha uzun olabilse de psikoterapi yöntemiyle elde edilen etkilerin hasta üzerinde daha kalıcı olduğu bilinmektedir. Psikoterapist, hasta üzerinde bir yetişkin olarak kendi yapacağı seçimlere uymasını, kendisinin ayrıcalığını keşfetmesini ve kendi yanıtlarını oluşturma kabiliyetlerini güvence altına almayı hedeflemektedir. Hastanın bu güvenceleri elde etmesi için psikoterapist ile birçok defa görüşmesi gerekebilir.
